Boom planten
Een boom zet je niet zomaar in de tuin. Een boom is gezichtsbepalend en zal zonder de tand des zaags er voor lange tijd staan. Het is daarom belangrijk het planten van de boom zorgvuldig uit te voeren.
Standplaats en soort boom
De geplande standplaats van de boom bepaalt in belangrijke mate welke bomen in aanmerking komen. Zoals bij alle planten zijn belangrijke factoren de temperatuur, vochtigheid, licht en wind. Wanneer de locatie niet geschikt is voor de boom (en vice versa) zal of de boom niet optimaal floreren of zal extra werk moeten worden verricht om de nadelen van de standplaats op te heffen. Niet winterharde bomen zullen in de winter bijvoorbeeld tegen de vorst moeten worden beschermd of wanneer ze in een pot staan binnen worden geplaatst. Hoewel eenmaal gewortelde bomen naast een normale hoeveelheid neerslag meestal geen extra water nodig hebben, zal een boom in pot regelmatig reikhalzend naar de gieter uitzien. Te veel zon en wind kan voor veel bomen met grote bladeren een probleem vormen. Voorts kan een boom nadeel ondervinden van (regen)schaduw van een gebouw of muur. Wat ook niet uit het oog mag worden verloren is dat bomen met hun wortels schade kunnen aanbrengen aan onder meer leidingen, kabels, wegen en vijvers. Tenslotte kunnen vooral sterk groeiende bomen overlast veroorzaken voor buren. In het Burgerlijk Wetboek artikel 5:37 t/m 5:59 kunnen wettelijke vereisten betreffende het planten van bomen (en andere planten) worden gevonden zoals de bepaling dat een boom minimaal twee meter uit de erfgrens moet staan. Voorts kunnen plaatselijke verordeningen, notariële akten en schriftelijke overeenkomsten mede bepalend zijn voor wat op een bepaalde plaats in de tuin is toegestaan. Het verstandigste lijkt voordat u tot het planten van een boom overgaat na te denken over de grootte die de boom zal bereiken en de gevolgen daarvan voor de omgeving zodat toekomstige problemen kunnen worden voorkomen.
Boom kiezen
Nadat een soort boom is gekozen, moet gekozen worden tussen een jonge of oudere plant en tussen een boom in pot, met kluit of met kale wortels. Jonge bomen zijn meestal goedkoper dan oudere exemplaren. Ook slaat een jongere boom sneller aan dan een oudere. Wanneer u het geduld niet kunt opbrengen om te wachten totdat de jonge boom de gewenste grootte heeft bereikt zou u voor een oudere boom kunnen kiezen. Let er verder op dat de boom er gezond uitziet. De boom moet een frisse top hebben, de boom mag geen sporen van ziekte en/of aantasting door insecten en dergelijk vertonen. Het wortelgestel moet gelijkmatig verdeeld en in verhouding zijn met de rest van de boom zodat de kroon niet breder is dan ongeveer drie keer de breedte van de wortelkluit.
Bomen met kale wortels moeten in de herfst of vroeg in het voorjaar worden gekocht. Meestal gaat het in dit geval om bladverliezende bomen. Let er op dat de wortels gezond ogen, mooi in alle richtingen zijn verdeeld, bij voorkeur meerdere verschillende dikten hebben, en niet zijn uitgedroogd. Uitdroging gebeurt vrij snel en moet worden voorkomen om de kansen op het aanslaan van de boom niet sterk te laten verkleinen.
Bomen met kluit worden inclusief de tussen de wortels aanwezige grond verkocht zodat de boom minder schade oploopt. Ook deze bomen dienen in de herfst of het vroege voorjaar te worden geplant. Voor de wortels gelden dezelfde aandachtspunten als hiervoor vermeld.
Bomen in pot zijn meestal het duurst maar ook het eenvoudigst te plaatsen. Deze bomen kunnen het hele jaar door worden gekocht omdat de boom zijn gehele wortelgestel behoud. De diameter van de pot moet ongeveer een vijfde van de totale hoogte van de boom zijn. Voorts moet de pot niet te vol wortels zitten en dienen er geen grote wortels door de drainagegaten te steken. Verder moet de potgrond aan de wortels blijven zitten als deze uit de pot wordt getild. Wanneer u de boom in de volle grond wilt planten zal de boom eerder aanslaan als de grondsoort in de pot lijkt op de grond in uw tuin.
Aanplanten
Een gekochte boom kan het beste zo snel mogelijk geplant worden. Bij bomen in pot en bomen met wortelkluit mag er wel enige tijd tussen de aankoop en het planten zitten mits de wortels vochtig gehouden worden. Indien bomen voor langere tijd niet op de definitieve plaats kunnen worden geplant moeten ze worden opgekuild door ze schuin in vochtige losse grond in te graven waarbij de stam door de schuine helling wordt ondersteund.
Stappen voor het planten van een boom:
- Haal onkruid weg van de locatie waar de boom zal worden geplant.
- Maak de wortels van de boom goed nat. (Zet een boom met pot een uur van tevoren in een emmer met water)
- Graaf een kuil met een diameter van ongeveer drie keer de diameter van de wortelkluit en ongeveer twee keer de diepte van de wortelkluit.
- Maak de wanden en bodem van de kuil enigszins los en gooi wat compost op de bodem.
- Indien er één steunpaal zal worden gebruikt moet deze nu een klein beetje uit het midden van de kuil en ongeveer 50 centimeter diep worden geplaatst. Er kan zowel een korte (ongeveer 50 centimeter boven de grond) als een lange paal (tot net onder de kroon) worden gebruikt. Als alternatief kan na het aanplanten een schuine paal tegen de meest voorkomende windrichting in worden geplaatst of kunnen er twee of drie palen rond de wortelkluit worden geplaatst. De steunpalen worden met rubberbanden met de boom verbonden.
- Maak de uiteinden van de wortels van de boom wat los maar laat de grond tussen de wortels zitten.
- Plaats de boom naast de steunpaal met de wortels in alle richtingen verspreid. Zorg ervoor dat de boom even veel boven de grond uit komt te steken als voorheen.
- Gooi compost en grond in de resterende ruimte van de kuil en druk de grond aan. Eventueel kan voordat de grond wordt toegevoegd een verticale drainagebuis worden geplaatst welke uitkomt bij de wortels en gebruikt kan worden voor het water geven.
- Geef veel water en strooi een mulchlaag van ongeveer vijf centimeter tegen onkruid en uitdroging.
- Voor bescherming van de stam tegen het aanvreten door dieren kan gaas worden gebruikt of hiervoor speciaal ontwikkelde producten.
Houd rekening met de eigenschappen van verschillende grondsoorten. Bij zandgrond zal water snel wegzakken terwijl bij kleigrond water kan blijven staan als deze niet enigszins is los gemaakt.
Verzorging
De eerste twee tot drie jaar na het aanplanten is een boom kwetsbaar en dient daarom extra goed verzorgd te worden. Dit houdt in dat de boom tijdens een droog groeiseizoen water toegevoegd zal moeten krijgen. Elke week mag zeker 50 liter water per vierkante meter worden gegegeven. Ook hebben net geplante bomen extra baat bij bemesting en de aanwezigheid van een mulchlaag tegen onkruid en uitdroging. Als er toch onkruid rond de boom groeit moet dit worden verwijderd omdat het onkruid voedsel en water aan de grond onttrekt. Wilde takken die buiten de kroon uit de stam groeien moeten zo snel mogelijk worden weggesnoeid omdat de boom hierdoor op een ongewenste manier energie verspeeld.
Bomen voor de kleine en middelgrote tuin
Enkele bomen die onder meer geschikt zijn voor een kleine of middelgrote tuin zijn de volgende:
- Acer (esdoorn)
- Acer platanoides 'Crimson King' (Noorse esdoorn)
- Aesculus (kastanje)
- Albizia julibrissin 'Summer Chocolate' (Perzische slaapboom)
- Alnus (els)
- Amelanchier (krenteboompje)
- Catalpa bignonioides (trompetboom)
- Cersis (judasboom)
- Cercidiphyllum (hartjesboom)
- Chamaecyparis obtusa 'Nana Gracilis' (Japanse dwergcypres)
- Cornus (kornoelje)
- Crataegus (meidoorn)
- Cupressus sempervirens 'Totem' (Italiaanse cipres)
- Eucalyptus gunnii (Gomboom)
- Gymnocladus (doodsbeenderenboom)
- Halesia (sneeuwklokjesboom)
- Koelreuteria (koelruit)
- Laburnocytisus adamii (tweekleurige regenboom)
- Liquidambar (amberboom)
- Magnolia (beverboom)
- Malus (sierappels)
- Malus domestica 'Baya® Marisa' (roodvlezige appel)
- Mespilus (mispel)
- Paulownia tomentosa (paulownaboom)
- Picea pungens 'Hoopsii' (blauwspar)
- Prunus (sierkers)
- Prunus serrulata 'Amanogawa' (zuilvormige Japanse sierkers)
- Ptelea (lederboom)
- Syringa meyeri 'Palibin' (dwergsering)
- Thuja occidentalis ’Golden Smaragd’ (gouden levensboom)