Planten kweken in een kweekkas
Een kweekkas in de tuin, groot of klein, geeft u de mogelijkheid veel meer soorten planten te houden. Doordat u in een kas het klimaat veel meer zelf in de hand heeft, bent u minder afhankelijk van de seizoenen en kunt u het hele jaar door tuinieren.
Soorten kassen
Bij het woord 'kas' zien we al snel een professionele kweekkas voor ons. Hoewel zo'n echte kas meer kweekmogelijkheden biedt, heeft niet iedereen hiervoor de ruimte of het geld (over). Ook met een veel kleinere cloche, kweekbak, kweektunnel of minikas kan de hobby van het tuinieren al worden uitgebreid.
Cloche/kweekstolp
Een traditionele cloche kan gebruikt worden voor het beschermen van individuele planten tegen wind, koude en regen.
Kweektunnels
Een kweektunnel is meestal van doorzichtig plastic(polycarbonaat/polyethyleen) in de vorm van een tunnel. Een tunnel bestaande uit bogen pvc bedekt met plastic valt bijvoorbeeld in deze categorie. Hoewel een dergelijke kweektunnel snel afkoelt en niet erg geschikt is om in het voorjaar planten in af te harden, kunnen ze er wel voor zorgen dat uw eerste oogst ongeveer een maand eerder valt dan normaal. Verder kunnen er in de zomer planten in worden verbouwd die wel wat bescherming tegen regen, wind en koude kunnen gebruiken.
Koude bak/kweekbak
Een kweekbak bestaat uit een lage bak (vroeger vaak van hout) die schuin afloopt en een glazen of doorzichtig plastic dak heeft. De koude bak is steviger en koelt minder snel af dan een kweektunnel. De bak kan in het voorjaar gebruikt worden voor het afharden van planten. In de zomer kan de koude bak gebruikt worden voor het kweken van planten die extra warmte nodig hebben om in ons klimaat te kunnen gedijen waaronder paprika's en komkommers.
Minikas
Ook al heeft u alleen een balkon als buitenruimte tot uw beschikking, zelfs dan kunt u met een kweekkas aan de slag, al gaat het dan wel om een minikas. In een minikas kunnen zaailingen, stekken en jonge plantjes worden opgekweekt en/of u kunt de kas gebruiken voor het laten overwinteren van planten. Een minikas met wanden van polycarbonaat is beter geïsoleerd dan een minikas met glazen wanden en het risico op beschadiging is kleiner. Onder 'minikas' vallen ook de kleine kweekbakjes die u eventueel binnenshuis voor het raam kunt plaatsen en waarmee u de kweekhobby op hele kleine schaal kunt beginnen.
Kweekkas
Als u een echte kweekkas of orangerie wilt heeft u de keuze uit vele maten, vormen en materialen. Als u uw tuinierhobby serieus wilt aanpakken koopt u niet snel een te grote tuinkas (behalve natuurlijk als de hobbykas te groot blijkt voor uw tuin). Als u op kweektafels gaat kweken kan de onderzijde van de hobbykas eventueel van een ondoorzichtig materiaal zijn. Bedenk voorts dat een glazen kas en voetballende kinderen niet een ideale combinatie vormt. In plaats van glas kan dan bijvoorbeeld voor policarbonaat worden gekozen.
Tuindersglas, polycarbonaat of veiligheidsglas?
Tuindersglas is bij de meeste aanbieders de goedkoopste optie, daarna komt polycarbonaat en de duurste optie is veiligheidsglas. Het voordeel van glas ten opzichte van polycarbonaat is dat glas meer licht doorlaat, makkelijker schoon te houden is, langer meegaat en volgens de meesten veel mooier is. Polycarbonaat zal met het verstrijken van de tijd doffer worden door uv-straling en andere weersinvloeden waardoor er minder licht in de kas komt en het geheel er minder mooi uit komt te zien. De platen zullen na 10 a 15 jaar vervangen moeten worden. Polycarbonaat heeft echter ook voordelen. Zo is de isolatiewaarde van polycarbonaat hoger dan van glas (hoe dikker hoe beter de isolatiewaarde is). Verder is polycarbonaat een licht en sterk materiaal hetgeen prettig is bij de aanbouw van de kas maar ook voor meer veiligheid zorgt dan wanneer gebruik wordt gemaakt van tuindersglas. Het lage gewicht en de flexibiliteit van het materiaal zijn tegelijkertijd echter een nadeel wanneer het stormt. De kas is lichter en moet dus goed verankerd zijn aan de grond. Echter ook de panelen zelf kunnen het beste vastgezet worden met een sterke kit omdat ze door de harde wind kunnen buigen en uit de sponningen vliegen. Een voordeel van polycarbonaat ten opzichte van glas is dan weer het feit dat het licht gefilterd wordt zodat er geen extra maatregelen hoeven te worden genomen om planten tegen te fel licht te beschermen. De ondoorzichtigheid van polycarbonaat zorgt verder voor meer privacy zodat het een ruimte vormt waar men even ongestoord alleen kan zijn. Velen kiezen uiteindelijk echter toch voor de duurste optie: veiligheidsglas. Veiligheidsglas heeft alle voordelen van tuindersglas maar is bovendien veel sterker (6x) dan tuindersglas en zal niet versplinteren mocht het toch een keer stuk gaan. De prijs ligt weliswaar wat hoger maar van deze extra uitgave zal men zeker geen spijt krijgen. Een mooie tuinkas om mee te beginnen is er één uit de Royal Well Popular serie.
Locatie van de hobbykas
Als uw tuin groot genoeg is om de kas verschillende plekken te kunnen plaatsen, zijn er enkele factoren waarmee u rekening kunt houden. Het plezier dat u aan uw kweekkas zult beleven kunt u ten eerste vergroten door ervoor te zorgen dat er altijd voldoende zon op de kas valt. Plaats de kas dus bijvoorbeeld niet tegen een hoge muur gericht op het noorden. Verder kunt u warmteverlies tegengaan door de kas niet op een geheel onbeschutte locatie te plaatsen. Een heg of schutting op enige afstand van de kas zodat er geen schaduw op de kas valt is dus ideaal. Verder zult u vaak water en eventueel elektriciteit nodig hebben zodat het is aan te bevelen dergelijke aansluitingen in de directe nabijheid van de kas voorhanden te hebben. Voorts moet de ondergrond van de kas niet vochtig zijn.
Plaatsing van de tuinkas
De plaatsing van een kweekkas kunt u natuurlijk laten doen maar in veel gevallen is dit zelf ook goed te doen. Waaraan de ondergrond en de verankering van de hobbykas moet voldoen hangt af van het soort kas. Neem de instructies serieus want u wilt uiteraard niet dat uw aanwinst bij de eerste windvlaag in de tuin van de buren beland.
Techniek in de kweekkas
In de tuinkas draait alles om temperatuur, licht en vochtigheid. Een te warme, te vochtige of te fel verlichte kweekkas kan de planten noodlottig worden. Let er daarop bij de aanschaf van een hobbykas op dat u voldoende mogelijkheden heeft om deze factoren te beïnvloeden. Over het algemeen is veel ventilatie positief. Een kas moet tenminste twintig procent van het vloeroppervlak aan dakramen hebben. Goed afsluitbare louvre-ventilatieramen in de zijkant van de kweekkas versnellen het ventilatieproces. Het ventilatieproces kan voor een groot deel worden geautomatiseerd. In plaats van ramen kunt u bijvoorbeeld met mechanische ventilatoren bovenin de kas werken. Ook bestaan er automatische raamopeners welke bij een vooraf ingestelde temperatuur in beweging komen.
Verschillende planten hebben in hun verschillende levensfasen een verschillende behoefte aan licht terwijl bijvoorbeeld jonge planten tegen al te felle zon beschermd moeten worden. Om de hoeveelheid zonlicht te beperken kan van meerdere materialen en methoden gebruik worden gemaakt. Zo kan met de kwast een dunne laag kassenwit op de buitenzijde van de kweekkas worden aangebracht of kan aan de binnen- of buitenzijde een schaduwdoek of mat worden aangebracht.
Als u uw hobbykas wilt verwarmen kunt u uit evenveel verwarmingsmethoden kiezen als er voor uw huis beschikbaar zijn. Een elektrisch verwarmingssysteem is waarschijnlijk het eenvoudigst in te bouwen. (Zorg er wel voor dat de elektriciteit op een veilige manier wordt aangebracht en, niet geheel onbelangrijk, op een veilige manier kan worden gebruikt.) Misschien is het zelfs mogelijk gebruik te maken van hetzelfde systeem als waarmee u uw huis verwarmd. Een eerste stap is echter te kijken naar mogelijkheden om warmteverlies te beperken. Dit kan onder andere door in de winter noppenfolie of speciaal hiervoor gemaakt kassendoek voor de ramen te bevestigen.
Evenals de ventilatie en verwarming kan het water geven worden geautomatiseerd maar bij een kleinere tuinkas kan een simpele gieter ook voldoen. Omdat planten niet van koude voeten houden doet u er goed aan de gieters na gebruik alvast weer te vullen met water zodat het water kan opwarmen. Om niet steeds leidingwater te moeten gebruiken, kunt u één of meerdere regentonnen plaatsen. De regentonnen kunt u via het overloopsysteem met elkaar verbinden. Andere technieken om de planten in de hobbykas van water te voorzien zijn druppelbevloeiing, capillaire matten of een sproeisysteem. Het is niet eenvoudig de verschillende planten in de verschillende jaargetijden van de juiste hoeveelheid water te voorzien. Over het algemeen kan het irrigeren het beste in de ochtend plaatsvinden maar bij erg warm weer kan het vaker per dag nodig zijn de grond nat te maken.