Water besparen in de tuin en de terugkeer van de regenton
Maak jij je ook wel eens een beetje zorgen over het veranderde klimaat? 'Klimaatverandering', iedereen heeft het erover, vooral tijdens een warme droge zomer. Over de precieze oorzaken en gevolgen zijn de meningen verdeeld. Ook de gevolgen van een temperatuurstijging voor de hoeveelheid regen in Nederland is niet zeker. Volgens het KNMI zal de hoeveelheid regen minder worden mocht de wind vaker uit het oosten komen. In combinatie met meer verdamping door een hogere temperatuur zou het in Nederland zomaar een stuk droger kunnen worden. Je hoeft echter geen meteoroloog of statisticus te zijn om te zien dat we niet echt kunnen vertrouwen op regenbuien voor de bewatering van de tuin. Met de mogelijkheid van een verbod op het gebruik van grondwater voor besproeiing is ook dat geen waterbron waar je altijd op kunt terugvallen. Om bij mogelijk drogere zomers niet met een bruin verdorde tuin te komen zitten is het daarom verstandig voorzorgsmaatregelen te treffen.
Hoeveel water heeft de tuin nodig?
De hoeveelheid water die de tuin (extra) nodig heeft om te voorkomen dat er planten doodgaan is afhankelijk van meerdere factoren.
- - Beplanting
- - Bodem
- - Zon en Wind
- - Neerslag
Beplanting bestand tegen droogte
De planten in de tuin zijn natuurlijk waar het allemaal om gaat. De ene plant heeft veel meer water nodig om tijdens een droge zomer groen en overeind te blijven dan een ander. Om minder met besproeiing bezig te hoeven zijn kan het dus helpen meer planten die goed tegen droogte kunnen in de tuin te zetten of alle planten te vervangen door tegels en grind. Dit laatste is echter geen goed idee omdat de grond dan geen regen meer kan opnemen waardoor bij zware regenval wateroverlast kan ontstaan bijvoorbeeld in de vorm van een ondergelopen kelder. Verder is een met stenen geplaveide wereld niet prettig voor de dieren (waaronder de belangrijke bij) en uiteindelijk ook niet voor ons. Ondanks eventuele droogte hebben we dus een tuin met planten nodig. Vaste planten die bijvoorbeeld goed tegen droogte kunnen zijn onder meer: artisjok, blauwe zeedistel, brandende liefde, duizenblad, ezelsoor, gipskruid, huislook, kruisdistel, sierui, tuinanjer, scheefbloem, teunisbloem, toorts, vuurpijl en wolfsmelk. Bomen/heesters die goed tegen droogte kunnen zijn: azijnboom, brem, cistusroos, den, eik, eucalyptus, lavendel, olijfwilg, rozemarijn, tamarisk, tamme kastanje.
In een tuin die bestand is tegen droogte hoort eigenlijk geen gazon thuis. Wanneer een gazon op een relatief droge plaats wordt aangelegd dient het gras langer te worden gelaten. Door ongeveer zeven centimeter gras te laten staan zullen langere wortels ontwikkeld worden dan wanneer het kort wordt gemaaid.
Bodem
De bodem kan worden behandeld waardoor deze het water beter kan opnemen/vasthouden. Hiertoe kunnen bodemverbeteraars worden toegevoegd. Met een laag bladaarde of schorssnippers kan vochtverlies door verdamping of groei van onkruid worden tegengegaan. Voordat deze laag wordt aangebracht dient de grond vochtig te zijn. Vochtige, verdichte grond kan luchtiger worden gemaakt door deze om te spitten. Hierdoor zal de beplanting beter in staat zijn wortels te ontwikkelen en daarmee water tot zich te nemen. Bij droog weer dient de grond niet omgewerkt te worden om uitdroging te voorkomen. Rond een recent geplante boom dient voor ongeveer twee jaar een cirkel van ongeveer een meter vrij te worden gehouden van gazon. De cirkel kan worden bedekt met bijvoorbeeld boomschors.
Zon en Wind
Een tuin die volledig is blootgesteld aan zon en wind zal het eerste uitdrogen. Beschutting tegen zowel zon als wind kan dus helpen om minder vaak te hoeven sproeien. Met tuinafscheidingen kan de uitdrogende werking van de wind worden beperkt. Met hogere objecten in de tuin waaronder bomen kan meer schaduw en dus vochtigere plaatsen worden gecreëerd.
Neerslag
Bij voldoende regen zal besproeiing van de tuin niet nodig zijn. Echter, zoals in de inleiding reeds genoemd, bestaat de mogelijkheid dat de hoeveelheid neerslag in Nederland zal afnemen. Met zo'n verandering zal het nodig zijn om de tuin aan te passen om niet elke zomer tegen verdorde planten en een vergeeld gazon aan te hoeven kijken.
Besproeiing van de tuin
Ondanks het gebruik van beplanting die goed tegen droogte kan, een optimale bodem, tegen zon en wind beschutte plekken en af en toe een regenbuitje, zal het soms toch nodig kunnen zijn de tuin van extra water te voorzien. Hiervoor zijn meerdere waterbronnen beschikbaar: leidingwater, grondwater of opgevangen regenwater.
Besproeiing van de tuin met leidingwater
'We zetten gewoon de kraan aan zodat we met het altijd aanwezige leidingwater via tuinsproeiers de tuin groen kunnen houden', zullen velen denken. Dit was inderdaad altijd een mogelijkheid. Er kleven echter nadelen aan het gebruik van leidingwater voor de tuin. Zo wordt er veel moeite gedaan dit water te zuiveren zodat het geschikt is als drinkwater. Dit brengt kosten met zich mee die we allemaal zullen moeten betalen. Verder is drinkbaar leidingwater niet per se iets dat altijd onbeperkt beschikbaar zal zijn. Mocht het in Nederland droger worden, dan is er ook minder water beschikbaar om geschikt te maken als drinkwater. Verder klagen waterzuiveringsbedrijven erover dat het steeds moeilijker wordt het water te zuiveren doordat er vele chemische stoffen in het water aanwezig zijn, waaronder medicijnen, schoonmaakmiddelen, bestrijdingsmiddelen en drugs. Om niet ooit met een droge mond in een droge tuin te zitten moeten we dus zuinig zijn met leidingwater.
Gebruik van grondwater voor besproeiing
Bij voldoende grondwater kan dit door gebruik te maken van een pomp goed gebruikt worden voor irrigatie van de tuin. In de inleiding werd echter al genoemd dat de overheid het gebruik van grondwater voor het besproeien van gewassen kan verbieden (en dit ook al heeft gedaan). Rekening houdend met minder regen in de toekomst, zal ook het grondwaterpeil in de toekomst mogelijk lager zijn waardoor het verbod op het gebruik van grondwater voor besproeiing mogelijk nog vaker zal gelden.
Gebruik van opgevangen regenwater uit de regenton
Het gebruik van regenwater voor de tuin is veruit de beste manier om je tuinplanten in goede conditie te houden. Om hiervoor ook regenwater te kunnen gebruiken in drogere perioden, moet het worden opgeslagen. Voor dit doel bestaat al sinds lange tijd de regenton. Nu is de eerste gedachte bij het woord 'regenton' misschien een lelijk vies blauw vat. Regentonnen zien er echter niet meer (per se) zo uit. Een regenton kan tegenwoordig in meerdere vormen, volumes, kleuren en materialen worden verkregen. Er is natuurlijk nog de klassieke houten regenton maar de meeste regentonnen zijn van kunststof. Wat betreft design is de keuze groot, er zijn zowel moderne als klassieke regentonnen. Sommige regentonnen doen ook gelijk dienst als plantenbak en er worden meerdere materialen nagebootst waaronder bijvoorbeeld hout of terracotta. Ook wat betreft het volume is er veel te kiezen. Als de ruimte beperkt is en/of je denkt weinig water nodig te hebben, dan is er een kleine regenton van 50 liter. Echter, als je er de ruimte voor hebt en je wilt het serieus aanpakken, dan is er een grote regenton van wel 2000 liter. In plaats van een grote regenton kunnen ook meerdere regentonnen via de overloop op elkaar worden aangesloten. Hiervoor zijn speciale verbindingssystemen te koop. Ook zijn er regentonvullers / regentonvulautomaten te koop die op de regenpijp kunnen worden aangesloten. Via een regentonkraan is het water af te tappen voor gebruik in een gieter. Je kunt echter ook een pomp aansluiten zodat je water op meer manieren kunt gebruiken. Als je optimaal gebruik wilt maken van regenwater is het te gebruiken voor tuinbeplanting, gazonsproeiers, binnenplanten, het toilet en gefilterd zelfs voor de wasmachine.